Nieuws

Koloniekamer

Bezoek de Koloniekamer op woensdagmiddag van 14.00 tot 16.00 uur in `t Trefpunt Balkbrug (ingang achterzijde).
In de Koloniekamer krijgt u binnen een paar minuten goed overzicht van het unieke karakter van de Ommerschans.
Een vrijwilliger van de vereniging vertelt u meer over het boeiende verleden van de Ommerschans. Na een bezoek aan de Koloniekamer is een wandeling over de Ommerschans een echte beleving.

Open monumentendag 2023

Op zaterdag 9 september op Open Monumentendag vond de opening plaats van de Koloniekamer in het Trefpunt in Balkbrug.

Samen zongen we het Ommerschanslied. Vincent Robijn, onafhankelijk voorzitter van de Stichting Gebiedspartners Kolonie Ommerschans, heette buiten voor het Trepunt de aanwezigen welkom. Wethouder Ten Kate lichtte kort toe dat beide betrokken gemeenten, Hardenberg en Ommen, blij zijn met de samenwerking van alle partners rond de Ommerschans.

De Koloniekamer is een mooi startpunt voor het verder op de kaart zetten van de kolonietijd. Hans Damman van bureau Maris lichtte kort de ideeen toe die zijn uitgewerkt rond het meer zichtbaar maken van het rijke verleden van de Weldadigheid op de Ommerschans.

Om deze plannen te realiseren, wordt nu geprobeerd het geld bijeen te krijgen. Daarna werd de Koloniekamer feestelijk geopend door Wethouder Werner ten Kate van Hardenberg en Alice van den Nieuwboer van Ommen.
Vervolgens konden de aanwezigen een kijkje nemen in de Koloniekamer die met behulp van de diverse partners en met Villa5 uit Hardenberg tot stand is gekomen.




Uitnodiging Koloniekamer

Dit jaar is het precies 400 jaar geleden dat er begonnen werd met de aanleg van de Ommerschans. Dat is een mooie aanleiding om de unieke en gelaagde geschiedenis van de schans aan een breder publiek te presenteren. Een eerste stap daartoe zetten we op zaterdag 9 september aanstaande met de opening van de Koloniekamer in MFC Trefpunt te Balkbrug.

[Lees meer]

Lezing Kasper van der Berghe

De lezing bij de herdenking van 400 jaar Ommerschans op 24 juni is terug te lezen op de onderstaande bijlage:
Download (PDF)

400 jaar Ommerschans

Deze zomer is het 400 jaar geleden dat de Ommerschans werd aangelegd. Dit markante jubileum willen we graag op zaterdag 24 juni samen met u vieren met een lezing van archeoloog Kasper van den Berghe: lees meer (PDF)

Rondwandelingen 2023

- 22 januari
- 26 februari
- 26 maart
- 23 april
- 28 mei
- 25 juni
- 23 juli
- 27 augustus
- 24 september
- 22 oktober
- 26 november

De start is om 14.00 uur op de parkeerplaats, bij het kanon, in hartje Ommerschans.
De kosten zijn 5 euro per persoon. Basisschoolleerlingen en leden van de vereniging wandelen gratis mee.

Lezing Angelie Sens

Kolonieman Boek Angelie Sens

Op 8 september 2022 is het 200 jaar geleden dat de eerste 10 bedelaars aankomen op de Ommerschans. Johannes van den Bosch, initiatiefnemer van onder meer de kolonie Ommerschans presteert het om in 1822 het destijds grootste gebouw van Nederland in een recordtijd uit de grond te stampen. Wie is toch die man die zo bepalend is geweest voor de Ommerschans en Balkbrug, indirekt en direkt. Voor vereniging de Ommerschans een mooi moment om Angelie Sens uit te nodigen voor het houden van een lezing. Angelie Sens is schrijver van het boek de Kolonieman, Johannes van den Bosch, volksverheffer in naam van de Koning. Begin negentiende eeuw is Napoleon verslagen en het prille Koninkrijk der Nederlanden moet opnieuw zijn plaats in de wereld vinden. Johannes van den Bosch speelt hierin een cruciale rol. In zijn loopbaan was hij militair, minister van Kolonien en gouverneur-generaal en oprichter van de Maatschappij van Weldadigheid. In de lezing gaat Angelie Sens, cultuur-en pershistoricus en directeur Zuid-Afrikahuis, o.a in op zijn sociale betrokkenheid bij de oprichting van de Maatschappij van Weldadigheid ook over zijn grote daadkracht in de andere kolonien, de slavernij en de kultuurstelsel.

Datum: vrijdag 16 september 2022
Locatie: Reestkerk, Oud-Avereest 5, 7707 PM Balkbrug
Aanvang: 20.00 uur, inloop vanaf 19.30 uur Vooraf aanmelden via info@ommerschans.nl

Het Waerachtigh Festeijn van de Muytinatie

Rampjaar

Juni 1672. Een uitgeputte kapitein van Arkel meldt zich bij de hanzestad Hasselt.
Hongerig, dorstig en naakt wordt hij aangezien voor een zwerver en in de boeien geslagen.
Wat is er toch gebeurd met deze heldhaftige jonge militair?
Is de strijd met de Duitse Bommen Berend zijn val geworden?
Of kwam het gevaar voor de brave kapitein
toch uit een andere hoek?

Ontdek het tijdens de herdenking van het Rampjaar

18 juni 2022

Locatie Ommerschans: 10:00 – 17:00 uur

* Reenactment * Theater *Escape room

* Entertainment * Muziek

* Eten en Drinken * Gratis entree.

Locatie Veldzichthoeve: Start: 19.00 uur. Inloop vanaf 18.30 uur

Lezing historicus Luc Panhuysen over het Rampjaar 1672.

Gratis entree

Rondwandelingen 2022

Vereniging de Ommerschans start weer met de maandelijkse rondwandelingen met gids door het mooie, historische en daarom unieke gebied de Ommerschans. Wandel je ook mee?

De eerst komende rondwandeling is op zondagmiddag 27 februari 2022. De start is om 14.00 uur bij het kanon in hartje Ommerschans. Wij houden ons aan de regels die door het RIVM zijn opgesteld.

In de anderhalve durende wandeling vertelt de gids over de geschiedenis van het unieke gebied. Met onder meer verhalen over het zwaard van Ommerschans (dat te zien is in het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden), de muiterij op de schans, de overval door de patriotten. Ook wordt er veel aandacht besteed aan de ruim 700 ha grote straf-en bedelaarskolonie Ommerschans. Je hoort niet alleen de historische feiten, maar ook verhalen over de bewoners en de dagelijkse gang van zaken op de kolonie. De gids vertelt ook over de geschiedenis van CTP Veldzicht in Balkbrug die zijn oorsprong vindt in de kolonie Ommerschans. Hoor hoe het dorp Balkbrug onlosmakelijk verbonden is met Ommerschans.

De kosten voor de rondwandeling zijn € 5,00 pp, Er is geen gelegenheid om te pinnen. Vooraf aanmelden via info@ommerschans.nl. Parkeren bij het kanon naast de schanswal.

Wilt u met een grote groep komen? Dan kunnen we ook in overleg rondleidingen afspreken op een ander moment. Laat u zich informeren over de mogelijkheden.

Meer informatie op Agenda

Volg ons op facebook: https://facebook.com/ommerschans


Verhalen van de Ommerschans

Alle verhalen van Ommerschans en de andere Koloniën van Weldadigheid nu overzichtelijk bij elkaar op: http://www.ommerschans.org/


Open Monumentendag 2021, Ommerschans

De dag (11 september 2021) heeft een officieel tintje door de onthulling van het bordje van het Europees Erfgoedlabel.
Dat zal gebeuren door Ko Scheele, wethouder van de gemeente Ommen en Mary Looman, wethouder van de gemeente Hardenberg.
Om 14.30 uur bij het kanon op de parkeerplaats.
Ook aanwezig zullen zijn Roy de Witte, gedeputeerde Cultuur en Erfgoed van de provincie Overijssel.
Daaromheen plant de Vereniging Ommerschans zijn wandelingen én een fietstocht,
De fietstocht rijden mensen zelfstandig op basis van een routebeschrijving, vanaf 11.00 uur af te halen bij de Veldzichthoeve, Balkerweg 80 te Ommerschans. De fietstocht gaat door het hele oorspronkelijke gebied van de Kolonie van Weldadigheid Ommerschans, waar de karakteristiek van het landschap van 200 jaar geleden nog steeds zichtbaar is.
Tevens start dan en daar (11.00 uur) een grote wandeling waar ook het beschermd dorpsgezicht met de karakteristieke huizen en het gesticht Veldzicht zijn betrokken.

Om 12 uur start er dan de normale 'kleine' wandeling door het gebied van de Ommerschans, duur anderhalf uur, waarbij de gasten van een gids uitleg krijgen over de drie tijdslagen die op de
Ommerschans zichtbaar zijn of zijn voor te stellen.
NB: Bij veel belangstelling ook een kleine wandeling om 15.00 uur!!

Kosten voor deelname zijn steeds €5,-- contant te voldoen, koffie is inbegrepen.
Meld je aan via de mail: info@ommerschans.nl, of www.facebook.com/ommerschans

Herman Finkers

Op 18 maart 2017 was Herman Finkers de hoofdpersoon in het programma Verborgen Verleden, maar toen kwam niet aan bod dat voorvader Otto Finkers met zijn gezin vanuit zijn woonplaats Groningen naar de Ommerschans werd gestuurd.

Dat wordt nu ingehaald. Afgelopen woensdag was de filmploeg en Herman Finkers in de Ommerschans aanwezig. De jubileumuitzending na 100 afleveringen is op zaterdagavond 27 februari NPO 2.

Voor meer informatie: https://mijnstadmijndorp.nl/app/vereniging-de-ommerschans/verhalen/herman-finkers


Rondwandelingen

De groepsrondwandeling met gids op gaan 25 oktober en 22 november niet door.

Rondwandelingen hervat

De rondwandelingen door de ommerschans worden vanaf heden weer hervat. De start is bij Veldzichthoeve, Balkerweg 80 te Ommerschans.
De kosten zijn € 5,00. Deelname is uitsluitend mogelijk met aanmelding vooraf, telefonisch of via e-mail: info@ommerschans.nl

200 scouts naar de Ommerschans voor een rondwandeling

Vrijdag 31 mei en zaterdag 1 juni kwamen 200 scouts naar de Ommerschans voor een rondwandeling.

Dit jaar gaan 684 Nederlandse scouts (14-17 jaar) naar de Jamboree in Amerika. Tijdens het Hemelvaartsweekend organiseerden zij een voorbereidend kamp in Ommen. Tijdens dit kamp wilden ze ook een aantal excursies aanbieden om de deelnemers iets over de omgeving te leren.

Zie het krantenartikel:

https://www.destentor.nl/ommen/scouts-bereiden-zich-in-ommen-voor-op-jamboree-met-bezoek-aan-de-ommerschans~a46d0a29/

Koloniën van Weldadigheid voorgedragen als Europees Erfgoedlabel

De Koloniën van Weldadigheid kunnen de titel Europees Erfgoedlabel krijgen. De ministerraad heeft er op voorstel van minister Van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap mee ingestemd dat Nederland samen met België de Koloniën van Weldadigheid bij de Europese Commissie voordraagt voor de titel Europees Erfgoedlabel.

Hiermee neemt het kabinet het advies van de Raad voor Cultuur voor deze voordracht over. De koloniën werden gevormd in de tijd dat Nederland en België nog één land waren. Nederland en België doen daarom de voordracht gezamenlijk. De vijf Nederlandse koloniën, waaronder Frederiksoord en Veenhuizen, worden samen met de twee Vlaamse koloniën voorgedragen voor de titel. Eind februari zal België, mede namens Nederland, de voordracht indienen. Naar verwachting besluit de Europese Commissie aan het eind van het jaar over de nominatie.

Experiment
In 1818 werden de Koloniën gesticht door de Maatschappij van Weldadigheid. De bedoeling van het project was om armen tot goede burgers om te vormen door ze te laten werken op onontgonnen land. Het project wordt gezien als omslagpunt in de armenzorg in Europa. Voor het eerst werd er op zo'n grote schaal met armoedebestrijding geëxperimenteerd in een poging het leven van armen en daklozen te verbeteren.

Europees Erfgoedlabel
Het Europees Erfgoedlabel is een initiatief van de Europese Unie en wijst locaties aan die een sleutelrol hebben gespeeld in Europa en de totstandkoming van de Europese Unie. Het Europees Erfgoedlabel geeft een beeld van de gezamenlijke geschiedenis en cultuur van Europa en wil hiermee bijdragen aan de dialoog tussen de Europese Unie en haar burgers. De gekozen locaties moeten zich vooral inspannen voor educatieve activiteiten gericht op jongeren.
In het Nederland hebben op dit moment het Vredespaleis, Westerbork en het Verdrag van Maastricht het label al.



Eerste excursie met 'oortjes' over de Ommerschans

"Kan iedereen mij verstaan?", vraagt gids William Janssen op de Ommerschans aan een groot gezelschap. Dat blijkt het geval te zijn dus kan de excursie van start. Voor het eerst met 'oortjes'.
Vanmiddag meldde een groep van ongeveer 35 personen zich bij de Veldzichthoeve voor een rondleiding over de voormalige vestingwallen van de Ommerschans. Het is voor de organiserende vereniging de Ommerschans de eerste excursie dat de deelnemers de uitleg van de gids met 'oortjes' kunnen volgen.

Excursie op de Ommerschans voortaan met oortjes (Foto: Harry Woertink)

Excursie op de Ommerschans voortaan met oortjes (Foto: Harry Woertink)

Luid en duidelijk
Een nieuw audiocommunicatiesysteem zorgt er voor dat onderweg de gids luid en duidelijk overkomt bij de wandelaars. Het maakt niet meer uit of je nu naast de gids loopt of een eind er achter. De gids draagt een headset en informeert de wandelaars via de oordopjes. "Eerder kwam het nog wel eens voor dat wandelaars onderweg van het verhaal iets niet meekregen, of je moet eerst wachten tot de groep compleet is. Met dit systeem is dat geen probleem meer. Iedereen kan het verhaal nu goed volgen, waar hij of zij ook gaat of staat", aldus Janssen.
De wandelaars werden tijdens de rondwandeling gewezen op de diverse uitgevoerde werkzaamheden die betrekking hebben op de periode van de schans, zoals de reconstructie van de wal en grachten. Momenteel liggen plannen op tafel die het tijdsbestek moeten aangeven dat de Ommerschans deel uitmaakte van de Koloniën van Weldadigheid.

Nieuw bezoekerscentrum
De boerderij De Veldzichthoeve, ooit onderdeel van de landbouwkolonies en toen bekend als 'Hoeve 5', gaat het nieuwe bezoekerscentrum worden van de historische vereniging De Ommerschans. Hier kunnen bezoekers zich aan de hand van informatiepanelen op de hoogte stellen van de geschiedenis van de Ommerschans. De vereniging De Ommerschans organiseert elke 4e zondag van de maand een rondwandeling door het gebied de Ommerschans. Behalve als verdedigingswerk wordt dan ook veel aandacht besteed aan de Koloniën van Weldadigheid. De Ommerschans was 200 jaar geleden een onvrije kolonie voor 'bedelaars en gestraften'.



Vierde plaats voor Ommerschans!

Op 7 februari zijn de winnaars van de Geschiedenis Online Prijs bekend gemaakt tijdens een bijeenkomst in de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag.
In de categorie publieksprijs zijn in totaal 11.000 stemmen uitgebracht. Daarvan gingen er 853 naar winnaar Erfgoed 's Hertogenbosch, de site van het Bossche archief. De prachtige video presentatie Haarlem in vogelvlucht werd tweede met 806 stemmen en de erfgoed website Rooynet.nl van de gemeente Venraij werd derde met 766 stemmen.
Onze website op https://vereniging-de-ommerschans.mijnstadmijndorp.nl/ werd vierde met 565 stemmen en bleef daarmee nummer 5 royaal voor (436 stemmen). Om onze vierde plaats iets glans te geven: de eerste drie zijn professionele en gesubsidieerde websites, terwijl er naar onze site geen cent subsidie is gegaan. Dus in de virtuele categorie ongesubsidieerde websites zijn we nummer 1!
De website Koloniën van Weldadigheid van de stuurgroep die de nominatie voor de Unesco Werelderfgoedstatus coördineert, eindigde met 401 stemmen op een mooie 7e plaats.

Iedereen die gestemd heeft: Hartelijk dank!



Ommerschans in de definitieve top10 voor de Geschiedenis Online Prijs 2019

OMMERSCHANS - De website van de Ommerschans op MijnStadMijnDorp en die van de Koloniën van Weldadigheid zitten beide in de finale voor de publieksprijs van de Geschiedenis Online Prijs 2019.

De stembus is vannacht gesloten. "Aanvankelijk is er niet veel gestemd op onze website. De eerlijkheid gebiedt ook te zeggen dat onze aanmelding een last minute ingeving was en dat we helemaal geen marketing plan hadden bedacht. In de eerste tussenstand, op 14 januari, kwam onze website niet in de top-20 voor. Daarop zijn we met een PR-campagne gestart. We hebben alle contacten m.b.t. Ommerschans van de afgelopen jaren per mail benaderd, de lokale (social) media gestimuleerd, de gemeentes in de regio en het provinciaal bestuur gevraagd om steun, politieke partijen, cultuur/historische verenigingen benaderd etc.etc. Daarop zagen we honderden reacties van stemmers binnenkomen", zegt Helmuth Rijnhart, die de geschiedenis uitzoekt en de verhalen schrijft voor deze website.
En met resultaat! In de tweede tussenstand zat Ommerschans bij de top-10 voor de Publieksprijs. En de reacties liepen tot op de laatste dag van de stemming door.
Vandaag is de definitieve top-10 bekend gemaakt op de nieuwspagina van de Geschiedenis Online Prijs. De Vereniging de Ommerschans en de Koloniën van Weldadigheid zitten beide in de finale. Op 7 februari worden de winnaars van de Jury Prijs en de Publieks Prijs bekend gemaakt tijdens een bijeenkomst in de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag..
Maar op welke plaats we ook eindigen: Hartelijk dank aan iedereen die een stem heeft uitgebracht op onze website. Eén goed doel is in elk geval bereikt: de geschiedenis van de bedelaarskolonie Ommerschans is weer een stuk dichter bij het collectief geheugen van Nederland en met name Noord-Oost Overijssel gekomen.



Verhalen over Ommerschans op MijnStadMijnDorp

Vind je het leuk om verhalen te lezen over personen die in Ommerschans geweest zijn? Bedelaars, veldwachters, de schoolmeester… of over voorouders van bekende nazaten?

Kijk dan eens op MijnStadMijnDorp. Ommerschans heeft daar een eigen hoofdstuk met heel veel verhalen. Helmuth Rijnhart zocht zaken uit, snuffelde in de eindeloze hoeveelheid dossiers en plaatste de personen op een eigen voetstuk. Het geeft een prachtig beeld over de mensen in hun eigen tijd, hun redenen waarom zij in Ommerschans terecht kwamen en hoe Nederland er destijds uit moet hebben gezien.

Regelmatig verschijnt er een verhaal uit deze serie ‘Dagelijkse Verhalen’ op het account van Ommerschans op Facebook en Twitter.

Klik op de link voor de verhalen: https://vereniging-de-ommerschans.mijnstadmijndorp.nl/



Geschiedenis online prijs

De website van de vereniging Ommerschans op het cultuur-historisch platform Mijn Stad Mijn Dorp is genomineerd voor de Geschiedenis Online Prijs 2019.
De vereniging Ommerschans heeft het Overijssels cultuurhistorisch platform MijnStadMijnDorp een aantal jaren geleden uitgekozen als plaats om de geschiedenis van Ommerschans online tot leven te brengen. Het afgelopen jaar zijn door Helmuth Rijnhart een honderdtal verhalen geschreven en online gezet. Het bijzondere aan deze verhalen is dat ze overal waar mogelijk gelinkt zijn aan online bronnen die door diverse archieven en door de vereniging zelf zijn gedigitaliseerd, ontsloten en online gezet.
Stemmen voor de Geschiedenis Online Prijs kan t/m 31 januari via de link:

https://geschiedenisonlineprijs.nl/kandidaat/?a=verenigingdeommerschansmijnstadmijndorpnl



Nieuwe stap in het nominatieproces voor de Koloniën van Weldadigheid

Nederland en België gaan in op het aanbod van ICOMOS, het adviesorgaan van UNESCO, om samen te werken aan een aangevuld dossier voor de nominatie van de Koloniën van Weldadigheid als Werelderfgoed.

Bijkomend onderzoek
Als eindverantwoordelijke voor de indiening heeft de Nederlandse minister Van Engelshoven van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap ermee ingestemd om het nominatiedossier van de Koloniën van Weldadigheid in 2020 opnieuw voor te leggen aan het Werelderfgoedcomité van UNESCO. De minister volgt daarmee het advies van de Nederlands-Vlaamse Stuurgroep, waar de Vlaamse minister-president Geert Bourgeois in vertegenwoordigd is.

De extra tijd geeft de gelegenheid om aanvullend onderzoek te doen ter argumentatie van ‘vrije’ en ‘onvrije’ Koloniën als onderdeel van één systeem van armoedebestrijding en de ideeën achter de aanleg van de landbouwkoloniën. Het doel is om hierover met ICOMOS in dialoog te gaan. Dit kan ertoe leiden dat ICOMOS haar eerdere advies herziet, wat de weg opent naar gedragen inschrijving als Werelderfgoed.

Koloniën van Weldadigheid als voorbeelddossier
Afgelopen juni boog het Werelderfgoedcomité zich in Bahrein over de nominatie van de Koloniën van Weldadigheid. Het oordeel was dat de Koloniën van Weldadigheid potentieel werelderfgoedwaardig zijn. Erfgoed met als thema armoedebestrijding wordt internationaal een relevant thema gevonden. Met een zogeheten 'referral-besluit' werd Nederland, dat mede namens Vlaanderen het dossier indiende, uitgenodigd om het dossier binnen drie jaar aan te passen en opnieuw in te dienen. Onderdeel van dit besluit was de mogelijkheid om eventueel gebruik te maken van een 'advisory-mission' door ICOMOS, wat het nominatiedossier kan versterken. In de afgelopen maanden is hard gewerkt om te bekijken hoe dit het beste kan worden opgepakt.

ICOMOS en het Werelderfgoedcentrum van UNESCO zien het traject dat we nu gaan doorlopen voor de Koloniën van Weldadigheid als een voorbeeld voor vergelijkbare toekomstige Werelderfgoednominaties. De Stuurgroep is ervan overtuigd dat deze opvatting, in combinatie met het gezamenlijk verbeteren van het nominatiedossier, een goede kans biedt op gedragen inschrijving van de Koloniën van Weldadigheid op de UNESCO-Werelderfgoedlijst. Het advies aan de minister om samen met ICOMOS dit traject aan te gaan en het nominatiedossier in 2020 opnieuw voor te leggen aan het Werelderfgoedcomité, zien de partners in de Stuurgroep als versterking van de huidige nominatie.

Wereldwijd een bijzonder sociaal experiment
Deze volgende stap in het nominatieproces betekent dat de zeven Koloniën blijven samenwerken aan het uitdragen van het gezamenlijke verhaal van armoedebestrijding d.m.v. landbouw en sociale verheffing, met de vele actieve partners in de gebieden. De Koloniën van Weldadigheid zijn het eerste en wereldwijd het meest grootschalige voorbeeld van een sociaal experiment van armoedebestrijding door middel van landbouw.

Er zullen veel activiteiten blijven plaatsvinden in de Nederlandse en Vlaamse Koloniën, zoals bijvoorbeeld de opening van het nieuwe bezoekerscentrum Huis van Weldadigheid in het voorjaar van 2019 in Frederiksoord.



Lezing over het Zwaard van Ommerschans

Het 3500 jaar oude ‘zwaard van Ommerschans’ is een van de meest zeldzame en bijzondere kopstukken uit de Nederlandse en Europese geschiedenis. Het is een icoon voor de Nederlandse bronstijd (2000-800 v Chr.).

Ruim honderd jaar geleden werd een bijzondere zwaard gevonden nabij Ommerschans. Lange tijd hing het bij de familie als pronkstuk aan de muur. Destijds al waren er contacten tussen de familie en het Rijksmuseum van Oudheden, en mocht het museum het zwaard korte tijd lenen voor onderzoek. Nadat het zwaard terug was in Ommen en de familie later verhuisde naar Duitsland, verdween het uit beeld. Vorig jaar wist het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden het zwaard aan te kopen op de veiling in Londen. Nadat het decennia weg was uit Nederland kwam het weer terug op Hollandse bodem.

Vereniging de Ommerschans heeft contact opgenomen met het Rijksmuseum van Oudheden en daaruit volgden mooie gesprekken. Een van de resultaten is nu deze lezing over dit prachtige zwaard in de Reestkerk.

Dr. Luc Amkreutz, conservator collectie Nederland prehistorie van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden: "Het zwaard is zeer bijzonder, een van de meest zeldzame stukken uit de Nederlandse en Europese prehistorie en is voor het eerst in negentig jaar weer in Nederland te zien."

Luc vertelt niet alleen over de bijzondere geschiedenis van het zwaard en de rol die dit soort voorwerpen in de bronstijd mogelijk hadden, maar ook over de vele pogingen die het museum sinds 1927 deed om het stuk in de collectie op te kunnen nemen.

Vooraf aanmelden voor bijwonen van de lezing via info@ommerschans.nl
De lezing start om 20.00 uur, de zaal is vanaf 19.30 uur open.

Vrij entree, een gift is van harte welkom.



Ommerschans ‘knalt’ tijdens Open Monumentendag

OMMERSCHANS - “Ze komen er aan!” moet het in 1672 hebben geklonken in de schans van Ommen. Om de zomerdoorgang door de moerasgebieden ten noorden van Ommen te beschermen werd hier in 1625 een schans aangelegd.

Na de val van Deventer in juni van dat jaar trekt een groot gedeelte van de troepen van Bernard van Galen, de bisschop van Munster, naar Ommen en bezet vandaaruit de schans. Dat gebeurt zonder slag of stoot. De verdediging, die bestaat uit 146 musketiers en 55 piekdragers, vlucht bij het zien van de vijand.

Om de schanstijd te benadrukken wordt er een kanon geplaatst bij de schanswal. De kanonsloop is in eeuwigdurend bruikleen aangeboden door het Nationaal Artillerie Museum in ‘t Harde. De affuit (het onderstel) was niet meer aanwezig en moest opnieuw gemaakt worden. Hiervoor is contact gezocht met restauratieaannemer Salbam uit Vilsteren. Samen met het Nationaal Artillerie Museum, de werkgroep Kanonnen uit Brielle en een historicus van de Ommerschans is onderzoek gedaan naar oude affuiten. Bij het maken van de affuit voor het kanon werden oude bouwtechnische tekeningen gebruikt van de Menno van Coehoorn Stichting en werd rekening gehouden met de historische context. Het vervoer van het kanon is aangeboden door de Dunnewind Groep uit Ommen. De Provincie en het Cultuurfonds verleenden een substantieel bedrag aan subsidie.

Tijdens Open Monumentendag op 8 september zal het kanon om 11.00 uur onthuld worden door de Commissaris van de Koning in Overijssel, de heer Andries Heidema. Burgemeester Hans Vroomen uit Ommen en burgemeester Peter Snijders uit Hardenberg zullen eveneens bij de onthulling aanwezig zijn. Het kanon moet bijdragen aan een betere visualisatie van de geschiedenis van de voormalige vesting Ommerschans. In die zin is het kanon een echte ‘eyecatcher’.

Deze feestelijke gebeurtenis valt samen met de activiteiten van de Historische Vereniging Avereest en Stichting Open Monumentendag Ommen. Er zijn activiteiten in de Ommerschans, bij molen De Star in Balkbrug, bij boerderij De Wheem in Avereest en bij de Kalkovens in Dedemsvaart. Tussen Dedemsvaart en Ommerschans zullen die dag speciale bussen rijden. Bij alle activiteiten is de entree gratis.



KOLONIËN VAN WELDADIGHEID STAP DICHTERBIJ UNESCO WERELDERFGOED

DE KOLONIËN VAN WELDADIGHEID WORDEN VOORLOPIG GEEN UNESCO WERELDERFGOED.
HET COMITÉ ERKENT DE WERELDERFGOEDWAARDIGHEID VAN DE KOLONIËN, MAAR HEEFT AAN NEDERLAND EN BELGIË GEVRAAGD HET NOMINATIEDOSSIER AAN TE PASSEN EN OPNIEUW IN TE DIENEN. WE ZIJN DIT JAAR PRECIES 200 JAAR NA DE OPRICHTING VAN DE EERSTE KOLONIE IN NEDERLAND EN 25 JAAR NA DE AFSCHAFFING VAN DE WET OP DE LANDLOPERIJ IN BELGIË. DE KOLONIËN VAN WELDADIGHEID ZIJN ’S WERELDS EERSTE, MEEST GROOTSCHALIGE EN LANGST FUNCTIONERENDE VOORBEELDEN VAN AGRARISCHE KOLONIËN OM ARMOEDE TE BESTRIJDEN. ZE ZIJN VOORLOPERS VAN ONZE VERZORGINGSSTAAT.

NIET UIT HET VELD GESLAGEN
Dat de inschrijving geen sinecure was bleek na het rapport van het internationale adviesorgaan van UNESCO. Dat adviseerde slechts een deel van de Koloniën in te schrijven als Werelderfgoed en maakte daarbij vooral een onderscheid tussen vrije en onvrije Koloniën.

Cees Bijl, gedeputeerde provincie Drenthe en voorzitter van de Stuurgroep Koloniën van Weldadigheid. “Het advies was pittig. Er moest wel wat gebeuren natuurlijk. In Bahrein waar het Werelderfgoedcomité bijeen is, hebben wij veel landen kunnen overtuigen van de unieke waarde van dit erfgoed. Daarmee hebben we een belangrijke stap gezet. Het is nu zaak om de gevonden steun te verzilveren zodat de Koloniën een plek op de Werelderfgoedlijst krijgen.”

Gedeputeerde Inga Verhaert van Antwerpen, tevens covoorzitter van Kempens Landschap laat zich ook niet uit het veld slaan: “Wij hebben geen moment aan de samenhang tussen de Koloniën van Weldadigheid getwijfeld. We weten nu waar we mee aan de slag moeten om straks erkend te worden als werelderfgoed.”

BEZOEKERSCENTRA
Voor Peter Bellens, gedeputeerde van de provincie Antwerpen en covoorzitter van Kempens Landschap, doet het uitstel door het Werelderfgoedcomité niets af aan de waarde van de Koloniën: “De Koloniën van Weldadigheid vertellen een uniek verhaal, een geschiedenis die tot nu voor velen verborgen is. Ruim 1.000.000 Nederlanders en Belgen hebben voorouders in de Koloniën van Weldadigheid. Het proces van de nominatie heeft een enorme dynamiek losgemaakt. Gebouwen worden gerestaureerd, bezoekerscentra ingericht, boeken worden geschreven, nieuwe bedrijven haken aan op de Koloniën-geschiedenis. Het verhaal van deze paupers en landlopers is te ontdekken in de verschillende bezoekerscentra.”



‘De Strafkolonie’ aangeboden aan nazaat eerste strafkolonist

OMMERSCHANS – Ondanks de lage temperaturen op de frisse eerste officiële zomeravond zaten ruim 50 geïnteresseerden op strobalen in de kapschuur van de Veldzichthoeve in Ommerschans. Wil Schackmann presenteerde hier vrijdagavond zijn nieuwste boek.
Wil Schackmann voltooide met het boek de Strafkolonie zijn serie van vier boeken over de Maatschappij van Weldadigheid. Eerder verschenen De Bedelaarskolonie, De Proefkolonie en De Kinderkolonie. De zwaarste inrichting, de strafkolonie, stond in Ommerschans, net ten zuiden van het grootste gebouw van Nederland. De tekening van de strafkolonie in Ommerschans is gebruikt voor de omslag van het boek. Later werd ook een strafkolonie gebouwd in Veenhuizen.
De Vereniging de Ommerschans organiseerde samen met uitgeverij Atlas Contact deze bijzondere avond in de kapschuur van de Veldzichthoeve. Voorzitter Henk Michel ging met Wil Schackmann in gesprek over de strafkolonie en zijn onderzoek naar de geschiedenis hiervan. Daarbij trof Wil vele verhalen. Verhalenvertelster Nelle nam de gasten mee in één van die verhalen.
Het eerste boek werd overhandigd aan Eddy van Buren. Eddy is een nazaat van de eerste familie die vanuit de vrije kolonie Frederiksoord voor straf naar de strafkolonie Ommerschans moest. Het gezin van Johannes Bosch behoorde tot de groep van 52 kolonisten die als eerste een plek kregen in de vrije kolonie Frederiksoord, en als eerste verbannen werd naar de strafkolonie Ommerschans. Hun verhaal wordt beschreven in het boek van Schackmann. Een mooie reden om aan Eddy het eerste exemplaar te overhandigen. Hij en zijn vrouw, en ook zijn verdere familie, zijn zeer geïnteresseerd in de geschiedenis van de Koloniën van Weldadigheid.
Helmuth Rijnhart vertelde over zijn persoonlijke zoektochten naar de voormalige kolonisten. Omdat de archieven steeds beter toegankelijk zijn wordt het zoeken naar eventuele voorouders uit de koloniën een stuk eenvoudiger.

Afstammelingen van kolonisten
Veel Nederlanders zijn afstammeling van iemand uit de koloniën. Bekende Nederlanders zoals Suzanna Jansen, Herman Finkers, Anita Witzier, Loes Haverkort en André Kuipers zijn recent achter dit stukje van hun familiegeschiedenis gekomen. Zij hebben een voorouder uit de kolonie Ommerschans.
Als je nieuwsgierig bent of jouw voorouders ook uit Ommerschans komen kan Helmuth Rijnhart je helpen om dat uit te zoeken. Op 7 juli is Helmuth Rijnhart aanwezig in Ommerschans tijdens het zomerevenement ‘Graven in het verleden van Ommerschans’. Om je voorouders te kunnen opsporen, maakt hij ter plekke een stamboom van je familie die terug gaat tot in de tijd van Ommerschans (1819-1890). Daarvoor is het nodig om namen (achternaam, liefst ook voornamen) mee te brengen van voorouders die geboren zijn voor 1900 en of die gehuwd zijn voor 1925. Alle verdere informatie (plaats en datum van geboorte, plaats en datum van huwelijk) kan helpen, maar is niet per se noodzakelijk. Om gegarandeerd te zijn van een onderzoek samen met Helmuth kun je je aanmelden via info@ommerschans.nl ovv Stamboomonderzoek Ommerschans.

Meer informatie op Facebook @DeOmmerschans en www.ommerschans.nl




Graven in de historie van Ommerschans

OMMERSCHANS – Scheppen, emmertjes en een zeef. Nee, Ommerschans ligt niet aan zee, maar toch zijn dit op 7 juli belangrijke attributen in de voormalige straf- en bedelaarskolonie. Er wordt dan onder leiding van archeologen gespeurd naar sporen uit de kolonietijd.
Men kan kijken naar een expositie van stukken die gevonden zijn bij de opgravingen in Ommerschans maar er is ook de mogelijkheid om actief zelf aan het zoeken te gaan.
Er wordt gezocht naar de fundamenten van het voormalig mannenverblijf. De plek waar duizenden mannen gewoond, gewerkt en geslapen hebben. Mannen die vanuit heel Nederland opgezonden werden. Professionele archeologen zoeken samen met bezoekers naar meer tastbare informatie. Voel je even een echte archeoloog en doe mee met deze unieke activiteit.
Op een ander terrein van de Ommerschans is de mogelijkheid om te speuren met metaaldetectoren. Professionele zoekers helpen natuurlijk graag om succesvol te zijn en leren de geluiden van de detector te onderscheiden.
Voor de puzzelaars ligt er een uitdaging om scherven van diverse potten, kopjes en borden weer samen te stellen tot een (bijna) compleet geheel.

Als u geïnteresseerd bent in de verhalen van de Ommerschans dan kunt u deelnemen aan drie verschillende wandelingen. Met een patriot loopt u door het militaire verdedigingswerk en hoort u de verhalen van de ‘beschermers’ van de noordelijke steden Groningen en Leeuwarden. Of waren ze niet zo stoer als men hoopte?
De wandeling met een boswachter van Staatsbosbeheer geeft u weer een andere kijk op dit bijzondere gebied. Alle spechtensoorten komen hier voor, er groeien zeldzamen planten en de vleermuizen hebben de ijskelder in gebruik genomen.
Wilt u weten waar de tentoongestelde items daadwerkelijk gevonden zijn? Loop dan mee met de archeoloog. Hij vertelt smakelijk over de manier waarop zij dit gebied steeds meer in kaart weten te brengen en hoe ze meter voor meter de geschiedenis kunnen aflezen via de vondsten in de gracht.
En heeft u na deze activiteiten zin om even uit te rusten? Dat kan op de gezellige kleine markt bij de Veldzichthoeve. Hier staan sfeervolle marktkramen met producten die geïnspireerd zijn op de Maatschappij van Weldadigheid.
Men is van harte welkom van 10.00 tot 17.00 uur aan de Balkerweg 80 in Ommerschans (Vinkenbuurt). Meer info op www.ommerschans.nl en Facebook @DeOmmerschans

Graven in uw familiehistorie
1 op de 17 Nederlanders is afstammeling van een kolonist. Wilt u hulp om te weten of uw voorouders ook uit Ommerschans komen? Helmuth Rijnhart kan u daar bij helpen. Om uw voorouders te kunnen opsporen in de Ommerschans, maakt hij ter plekke een stamboom van uw familie die terug gaat tot in de tijd van Ommerschans (1819-1890). Daarvoor is het nodig om namen (achternaam, liefst ook voornamen) mee te brengen van voorouders die geboren zijn voor 1900 en of die gehuwd zijn voor 1925. Alle verdere informatie (plaats en datum van geboorte, plaats en datum van huwelijk) kan helpen, maar is niet per se noodzakelijk. Om gegarandeerd te zijn van een onderzoek samen met Helmuth kunt u zich aanmelden via info@ommerschans.nl ovv Stamboomonderzoek Ommerschans.



Overhandiging kinderboek over Ommerschans aan basisschool Witharen

WITHAREN - Op vrijdag 15 juni overhandigde wethouder Ko Scheele het kinderboek 'Barteldje en Marten, avontuur in de Ommerschans' aan de basisschool de Triangel in Witharen.

Schrijfster Joke Barneveld en illustratrice Femmie Meijering werkten samen aan dit kinderboek.

Joke en Ko hebben voorgelezen uit het boek. Veel leerlingen hebben vragen gesteld aan de wethouder. Ze waren goed op de hoogte van de geschiedenis van Ommerschans, zo dichtbij hun eigen school.

Kinderboek



De OmZieners: intens theater van het echte leven

Vroeger was het strafbaar om te bedelen en werd je daarvoor opgezonden naar de bedelaarskolonie. Om de verbinding te maken van toen naar nu is er contact gezocht met theatermakers van de Joseph Wresinski Cultuur Stichting.

“De theatervoorstelling ‘De OmZieners’ moet je niet alleen zien maar vooral ook beleven” zegt Inge Nooijen, coördinatrice van sociale wijkteams uit Dalfsen. “Het is een intense, ontroerende voorstelling die onder je huid gaat zitten. Het spel is prachtig. Maar het is niet alleen spel. Het is het echte leven”.

[lees meer]



Menselijk Lint in Ommerschans geslaagd!

Met een lint van zo’n 360 personen die hand in hand stonden, zijn zaterdagmiddag 7 april 2018 de fundamenten van het destijds grootste gebouw van Nederland gemarkeerd.

Bijna 200 jaar geleden stond in Ommerschans het grootste gebouw van Nederland: het bedelaarsgesticht van de strafkolonie Ommerschans. Mensen werden 'opgezonden' en woonden hier in (gedwongen) afzondering. Het gebouw had een omtrek van 100 bij 100 meter. De kolonie Ommerschans was de vierde kolonie van de Maatschappij van Weldadigheid. Medewerkers van de andere koloniën waren ook aanwezig om deel te nemen aan dit Menselijk Lint.

[lees meer]



2018 wordt een bijzonder jaar. Help jij mee?

In 2018 is het 200 jaar geleden dat de Maatschappij van Weldadigheid opgericht is ter bestrijding van armoede en ter opvoeding van ‘luilevenden’. Bedelaars, paupers en wezen uit de Nederlanden werden naar Ommerschans gestuurd.

Samen met de andere koloniën van Weldadigheid Frederiksoord, Willemsoord, Wilhelminaoord, Veenhuizen, Wortel (B) en Merksplas (B) hoopt Ommerschans in 2018 benoemd te worden tot UNESCO Werelderfgoed. Een spannend en veeleisend traject waarin alle betrokken partijen veel vertrouwen hebben.

Graag nodigen we je uit om mee te denken wat jij kunt doen, zelfstandig of met jouw organisatie, bedrijf, sportclub, vereniging, clubje in het teken van dit bijzondere jaar. Je kunt denken aan de Ommerschans als kolonie in de gemeenten Hardenberg en Ommen, of juist aan het totaal van de zeven koloniën.

2018 wordt in Ommen en Hardenberg het Jaar van de Ommerschans. Het gaat dus niet om 1 dag, maar om een seizoen (april t/m oktober) vol evenementen! Hiervoor wordt een evenementenkalender gemaakt zodat de verschillende evenementen elkaar versterken.

[lees meer]



Terugblik Open Monumentendag 2017

De Vereniging de Ommerschans kijkt met heel veel plezier en tevredenheid terug op een prachtige Open Monumentendag.
Ondanks dat de dag startte met een behoorlijke hoeveelheid regen klaarde de lucht gelukkig weer op en werd Hoeve 4 druk bezocht.

De Vereniging stond in de kapschuur met een expositie over de geschiedenis van de landbouw tijdens de periode van de Maatschappij van Weldadigheid en er was informatie over de geschiedenis van hoeve 4. Er waren bodemvondsten te bewonderen en men kon het unieke Ommerschansspel of boeken over Ommerschans aanschaffen. Alles onder het genot van een kopje koffie en vers gebakken cake.

In de voormalige koeienstal van Hoeve 4 speelde theatergroep De Firma het stuk ‘Het Leed is van mij’ waarin de moord op de 13-jarige Zientje het onderwerp was. Was het een moord of toch een ongeluk? Dit stuk werd elke drie kwartier opgevoerd en trok steeds een volle zaal.

De verkeersregelaars hebben deze Monumentendag hun handen vol gehad aan de toeloop van alle gasten maar hebben het prima weten te regelen, ondanks het wel heel natte weiland waar niet meer geparkeerd kon worden.

We danken iedereen voor de hulp en inzet op deze dag en hopen dat alle bezoekers net zo hebben genoten als wij.
Graag tot ziens op de Ommerschans!

Video:
https://www.youtube.com/watch?v=2iHUg7AWP6Y



Rijksmuseum van Oudheden koopt iconisch prehistorisch reuzenzwaard

Het 3500 jaar oude ‘zwaard van Ommerschans’, een van de meest zeldzame en bijzondere stukken uit de Nederlandse en Europese prehistorie, is vandaag (woensdag 5 juli) aangekocht door het Rijksmuseum van Oudheden. Het zwaard is een icoon voor de Nederlandse bronstijd (2000-800 v.Chr.).
Met deze aankoop komt het na bijna negentig jaar weer terug naar Nederland.
Het museum kocht het stuk bij veilinghuis Christie’s in Londen voor €550.000 - ruim drie keer de richtprijs. Zonder de genereuze bijdrage van de Vereniging Rembrandt en haar Nationaal Fonds Kunstbezit was deze aankoop onmogelijk geweest. Overige steun kreeg het museum van het Mondriaan Fonds, de BankGiro Loterij en vriendenvereniging RoMeO.

[lees meer]



Extra hoofdstuk over Ommerschans in boek Het Pauperparadijs van Suzanna Jansen

Schrijfster Suzanna Jansen van het boek Het Pauperparadijs is op nieuwe informatie van haar voorouders gestuit. En dus voegde ze een nieuw hoofdstuk toe aan het boek.

[lees meer]



1 geschiedenis, 7 verhalen

Het ongelofelijke verhaal van de Koloniën in beeld gebracht.

Begin 19de eeuw richtte generaal Johannes van den Bosch zeven Koloniën van Weldadigheid op. Vandaag dragen deze Koloniën samen hun gedeeld verleden uit en zijn ze genomineerd voor de UNESCO-Werelderfgoedstatus. Een nieuwe audiovisuele presentatie in de vier bezoekerscentra brengt dit unieke verhaal van armoedebestrijding opnieuw tot leven.

[lees meer]



Zoek in de gegeschiedenis van Ommerschans

Onze vereniging heeft een webpagina op het platform MijnStadMijnDorp. Is is een artikel gewijd aan de rijke bronnen met gegevens over de bewoners van de bedelaarskolonie Ommerschans die, ruim 125 jaar nadat de laatste bedelaars vertrokken, langzaam maar zeker hun verborgen schatten prijs geven.

[klik hier voor de link]



Ommerschans genomineerd voor Wereldergoedlijst UNESCO

Wegens haar unieke cultuurhistorische waarde wordt Ommerschans, samen met de andere Koloniën van Weldadigheid, voorgedragen door het kabinet van België en Nederland om op de Werelderfgoedlijst van Unesco geplaatst te worden.

[lees meer]



Ommerschans spel

Vanaf heden is er voor de liefhebbers van de Ommerschans een bordspel beschikbaar, speciaal ontworpen om de geschiedenis van de bedelaarskolonie te leren kennen.

[lees meer]



Database Vondelingen en Weeskinderen online

De namen van bijna 9.000 vondelingen en weeskinderen uit heel Nederland komen op 23 oktober online. De kinderen werden vanaf 1824 naar Veenhuizen gestuurd, een van de koloniën van de Maatschappij van Weldadigheid. Onder hen was de vondeling die de naam Simon Vestdijk had gekregen, de grootvader van de latere schrijver.

De namen zijn ingevoerd tijdens het werk aan het boek De Kinderkolonie van Wil Schackmann, dat in september is verschenen. De database is vanaf 23 oktober toegankelijk via de website www.alledrenten.nl. De gegevens zijn bedoeld voor de meer dan 1 miljoen Nederlanders met een voorouder in de armenkoloniën van de Maatschappij van Weldadigheid.

[lees meer]



Lezing: Dagelijks leven in bedelaarsgesticht Ommerschans

De Vereniging Ommerschans organiseert, samen met de Reestkerk, op donderdag 10 november een lezing over de geschiedenis van de Ommerschans. Tijdens deze avond is Wil Schackmann, auteur van het boek De Bedelaarskolonie, aanwezig om te vertellen over het dagelijks leven in het bedelaarsgesticht.
Er werd gelachen, gehuild en er werden kinderen geboren. Helmuth Rijnhart laat zien hoe men kan onderzoeken of men afstammeling is van een van deze paupers. Zij zullen dit op een boeiende en interactieve wijze aan ons presenteren. De lezing begint om 19.45 uur en vindt plaats in de Reestkerk in Oud Avereest.

[lees meer]



Over de Ommerschans - door E. Dijk

In de jaren 1987 tot 1988 heeft E. Dijk een aantal artikelen geschreven voor het weekblad "Nieuws uit Ommen" over de historie van de Ommerschans.
Op een boeiende manier brengt hij in zijn verhalen het verleden van de Ommerschans opnieuw tot leven. U kunt deze bundel artikelen hier lezen.



Rondwandelingen ommerschans 2016

De resterende data voor de rondwandelingen 2016 in de Ommerschans;

Zondagmiddag 11 september: start 14.30 uur

Locatie: Hoeve no 4, familie Hiemstra, Balkerweg 72 Ommerschans
De kosten voor de rondwandeling bedragen vijf euro per persoon inclusief koffie/thee.



Projectplan Koloniën van weldadigheid

Nieuw in aanvraag is het projectplan van de Koloniën van Weldadigheid: Één geschiedenis, vijf verhalen. Zie projecten om het plan te downloaden.



Nieuws archief

Nieuws uit 2015
Nieuws uit 2014
Nieuws uit 2013

Ommerschans bordspel

28 november 2016

Vanaf heden is er voor de liefhebbers van de Ommerschans een bordspel beschikbaar, speciaal ontworpen om de geschiedenis van de bedelaarskolonie te leren kennen.

Het bordspel: De Kolonie van Weldadigheid - Ommerschans is ontwikkeld om op een speelse manier het leven in deze bedelaarskolonie te ontdekken.
Op uw verzoek kunnen wij u dit spel toesturen. De kosten bedragen 15,- excl. verzendskosten.
Het spel is verkrijgbaar via onze website middels het contactformulier.
Afhalen is ook een mogelijkheid bij hoeve no 4, Balkerweg 72 Ommerschans, geef a.u.b. wel even aan als u komt.

[terug]



Lezing: Dagelijks leven in bedelaarsgesticht Ommerschans

Zondag 16 oktober 2016

De Vereniging Ommerschans organiseert, samen met de Reestkerk, op donderdag 10 november een lezing over de geschiedenis van de Ommerschans. Tijdens deze avond is Wil Schackmann, auteur van het boek De Bedelaarskolonie, aanwezig om te vertellen over het dagelijks leven in het bedelaarsgesticht. Er werd gelachten, gehuild en er werden kinderen geboren. Helmuth Rijnhart laat zien hoe men kan onderzoeken of men afstammeling is van een van deze paupers. Zij zullen dit op een boeiende en interactieve wijze aan ons presenteren. De lezing begint om 19.45 uur en vindt plaats in de Reestkerk in Oud Avereest.

Stukje bij beetje wordt de geschiedenis van de kolonie Ommerschans (1819-1859) ontrafeld. Er is steeds meer duidelijk welke mensen er geleefd hebben en hoe ze daar leefden. Dat inzicht delen met belangstellenden is de bedoeling van de Vereniging de Ommerschans.

In het boek De bedelaarskolonie beschrijft Wil Schackmann hoe het bedelaarsgesticht tot stand kwam, wat voor mensen daar kwamen en hoe die werden behandeld. Doorspekt met vermakelijke anekdotes over het dagelijkse leven in het etablissement, komt men er achter waar de warme maaltijd uit bestond, welk werk de bedelaars verrichtten en hoe ze werden gestraft voor overtredingen van het tuchtreglement. De verrassende conclusie van het boek is dat 60% van de ‘bedelaars’ een lichamelijke of geestelijke beperking had en daarom schreef het Historisch Nieuwsblad: ‘Wie op zoek wil naar de oorsprong van de Nederlandse verzorgingsstaat moet deze studie van Wil Schackmann lezen.’ Het boek is deze avond te koop voor 15 euro en kan gesigneerd worden.

Helmuth Rijnhart verzamelt gegevens over de bewoners en publiceert deze op internet. Hij heeft in kaart gebracht wie de eerste bewoners waren van de grote hoeves op het terrein rond de eigenlijke schans. Veel tegenwoordige inwoners van het gebied blijken familie-banden te hebben met deze ‘hoevenaars’. De eerste paar duizend bedelaars staan al op www.bonmama.nl en ook daar zitten er bij die in Avereest en omgeving een groot nageslacht hebben nagelaten. Via al die gegevens kunnen mensen van huis uit onderzoeken of er voorouders van hen in of rond het bedelaarsgesticht hebben gewoond. Rijnhart vertelt tijdens deze lezing hoe in de door hem gepubliceerde gegevens te zoeken en welke opmerkelijke feiten daarin te vinden zijn.

De lezing vindt plaats op donderdag 10 november 2016 en begint om 20.00 uur (inloop vanaf 19.45 uur) in de Reestkerk in Oud Avereest. Entree is 5 euro, leden van de Vereniging Ommerschans en Vrienden van de Reestkerk betalen 2,50 euro. Na afloop is er een gelegenheid om onder het genot van een hapje en een drankje met elkaar na te praten.

Poster 10 november


[vorige pagina]

Ommerschans genomineerd voor Wereldergoedlijst UNESCO

Zondag 23 maart 2017

Wegens haar unieke cultuurhistorische waarde wordt Ommerschans, samen met de andere Koloniën van Weldadigheid, voorgedragen door het kabinet van België en Nederland om op de Werelderfgoedlijst van Unesco geplaatst te worden.

Minister Bussemaker (cultuur) maakte het nieuws op 21 december 2016 bekend in Veenhuizen. De bewindsvrouw onthulde samen met gedeputeerde Cees Bijl van de provincie Drenthe, gedeputeerde Inga Verhaert van de Provincie Antwerpen en een klas schoolkinderen een klok, die aftelt naar het moment waarop UNESCO oordeelt over de voordracht.
"De Koloniën van Weldadigheid zijn een voorbeeld van de verheffing van het volk. Het project werd in de negentiende eeuw gestart om mensen te helpen hun leven weer op de rit te krijgen, met leerplicht en medische zorg. Maar de inwoners moesten ook hard werken en zich aan strenge regels houden,” zegt minister Bussemaker. “De Koloniën van Weldadigheid maken een bijzondere episode uit de geschiedenis zichtbaar. Ze zijn een plek op de werelderfgoedlijst van UNESCO waard. “
Nederland en Vlaanderen doen de voordracht van de Koloniën van Weldadigheid gezamenlijk. Beide overheden trekken samen op omdat de koloniën werden gevormd in de tijd dat Nederland en België één land waren. De vijf Nederlandse koloniën worden samen met de twee Vlaamse koloniën voorgedragen voor de UNESCO-lijst.

Onthulling aftelbord
Armoede
De Koloniën van Weldadigheid waren een idee van generaal Johannes van den Bosch uit 1818. Hij wilde de enorme armoede na de Franse overheersing bestrijden door mensen hun eigen grond te geven, die ze moesten verbouwen onder zware omstandigheden. Het experiment was geen onverdeeld succes.
Tussen 1818 en 1825 werden de Koloniën van Weldadigheid opgericht, in dunbevolkte uithoeken van het koninkrijk. Vijf koloniën bevinden zich in het noordoosten van het huidige Nederland: Frederiksoord, Willemsoord, Wilhelminaoord, Ommerschans en Veenhuizen. Twee koloniën liggen in België: Wortel en Merksplas. De Koloniën zijn herkenbaar aan hun unieke lanen en gebouwen, die qua uitstraling sterk op elkaar lijken en bovendien nog in goede staat verkeren.

Voordracht
Sinds 2012 is er door provincies, gemeenten, belanghebbenden en experts in Nederland en Vlaanderen hecht samengewerkt aan het opbouwen van het nominatiedossier van de Koloniën van Weldadigheid. In januari 2017 overhandigen de initiatiefnemers de voordracht aan het Werelderfgoedcomité. Het comité zal in 2018 besluiten of dit unieke stuk Nederland inderdaad op de Werelderfgoedlijst geplaatst wordt. Wanneer zij positief oordeelt, heeft Nederland elf werelderfgoederen op de Werelderfgoedlijst.
Plaatsing op de Werelderfgoedlijst van UNESCO betekent een internationale erkenning van de uitzonderlijke betekenis van een locatie. Daarnaast zijn werelderfgoederen geliefd als toeristische trekpleister.

Database Vondelingen en Weeskinderen online

Zaterdag 22 oktober 2016

De namen van bijna 9.000 vondelingen en weeskinderen uit heel Nederland komen op 23 oktober online. De kinderen werden vanaf 1824 naar Veenhuizen gestuurd, een van de koloniën van de Maatschappij van Weldadigheid. Onder hen was de vondeling die de naam Simon Vestdijk had gekregen, de grootvader van de latere schrijver.

De namen zijn ingevoerd tijdens het werk aan het boek De Kinderkolonie van Wil Schackmann, dat in september is verschenen. De database is vanaf 23 oktober toegankelijk via de website www.alledrenten.nl. De gegevens zijn bedoeld voor de meer dan 1 miljoen Nederlanders met een voorouder in de armenkoloniën van de Maatschappij van Weldadigheid.

Veenhuizen
Veenhuizen is bekend als detentiecentrum voor bedelaars en landlopers, maar het is nooit de bedoeling geweest dat die daar zouden komen. De kolonie Veenhuizen is in 1824 gebouwd om vierduizend (wees)kinderen te huisvesten met daarbij echtparen om op hen te passen. Het moest één groot kinderdorp worden. Door de tegenwerking van stedelijke weeshuizen kwam slechts de helft van dat aantal kinderen. De overige ruimte in Veenhuizen werd noodgedwongen opgevuld met bedelaars.

Vondelingen
Lang niet altijd werd genoteerd welk van de kinderen vondelingen waren, maar vaak is het aan de namen te zien. Susanna Onbekend zal zeker op straat gevonden zijn, net als Louise Naamloos, en bij Hendrik Egelantier en Schake Amstel is de vindplaats in de naam verwerkt. Zo ook bij een Veenhuizense wees die was gevonden op de hoek van de Oostvest en de Dijkstraat in Haarlem en daarom de achternaam Vestdijk had gekregen. Hoe ze aan de voornaam Simon kwamen is niet bekend, maar zijn gelijknamige kleinzoon werd later schrijver.

Unesco Werelderfgoed
De Nederlandse koloniën van de Maatschappij van Weldadigheid hopen samen met de Belgische koloniën in 2018 de status van Unesco Werelderfgoed te verkrijgen.

[vorige pagina]

Nieuws archief 2015

Beleefdag zaterdag 31 oktober 2015

Zaterdag 31 oktober 2015 is er wederom een doedag in de ommerschans.
Via deze flyer kunt u hier meer over lezen.

Aanvang: 13.00 uur tot 16.00 uur
Locatie: Boerderij Veldzichthoeve, Balkerweg 80, Ommerschans

Vrijwilligersochtend 24 oktober

Aanvang: 8:30 uur

Doedag zaterdag 26 september 2015

Aanstaande zaterdag is er weer een Doedag in de Ommerschans.
Via deze en deze flyer kunt u hier meer over lezen.
Opgave kan via het contactformulier. Of per mail via info@ommerschans.nl

Aanvang: 10.00 uur tot 16.00 uur
Locatie: Boerderij Veldzichthoeve

Werkzaamheden Ommerschans weer opgestart

Het verhaal van de Ommerschans gaat verder.
Nu het broedseizoen is afgelopen en de meeste planten zijn uitgebloeid, start Staatsbosbeheer de laatste fase van de werkzaamheden Ommerschans op.
De werkzaamheden bestaan onder andere uit het aanbrengen van grond en het profileren van het ravelijn aan de noord- en westzijde. Uitbaggeren van de gracht rond het middenterrein en nabij de begraafplaats.
Het werk zal worden uitgevoerd door de firma Nonak uit Ommen onder toeziend oog van een archeoloog van de firma Earth uit Amersfoort. De werkzaamheden zullen ongeveer 7 weken gaan duren.
Met de uitvoering van de werkzaamheden wordt invulling gegeven aan de visie die tijdens de participatie Ommerschans is ontstaan.
De drie grote historische tijdlagen: De vestingstijd, de bedelaarstijd en de huidige tijd worden weer zichtbaar in het terrein.
Maar er wordt niet alleen fysiek in het terrein gewerkt. Ook het verhaal van Overijssel in de Ommerschans wordt levend gehouden. In dat kader hebben we al enkele publieksdagen voor u georganiseerd. Denk aan kerst met de bedelaars, de archeologiedag van 4 juli.
Op 26 september organiseren we een culturele doedag met workshops. En op 31 oktober staat de laatste publieksdag gepland. Zet deze data alvast in uw agenda.

Op woensdag 3 september van 13.30 tot 15.30 uur zal boswachter Arkes op locatie aanwezig zijn om, indien nodig, ter plekke uitleg te geven omtrent de werkzaamheden.

De laatste inrichtingsfase wordt mogelijk gemaakt door provincie Overijssel, gemeente Ommen Hardenberg , Waterschap Groot Salland en medewerking van Forensisch Psychiatrisch Centrum Veldzicht.

Rondwandeling 6 september

Aanstaande zondag 6 september 2015 is de laatste rondwandeling met gids gepland.
Voor meer informatie, zie Agenda.

Kom op 4 juli naar de Ontdekdag in de Ommerschans

De Ommerschans is een prachtig natuurgebied met een bijzondere historie en staat op de nominatie om benoemd te worden tot Unesco werelderfgoed. In de 17e eeuw werd in de Ommerschans een groot verdedigingswerk gebouwd om te voorkomen dat de Spanjaarden via Ommen naar het Noorden zouden trekken. In 1820 werd in de Ommerschans een dwangkolonie geopend, waar duizenden bedelaars verbleven in erbarmelijke omstandigheden. Het duurde tot 1890 voordat dit gesticht haar deuren weer sloot.

De bewogen geschiedenis heeft een uniek landschap achtergelaten. De bossen en de gracht doorbreken het open landschap en creëren stille, mysterieuze plekjes waar je de verhalen voelt. Op dit moment wordt er door Staatsbosbeheer en haar partners hard aan gewerkt om de bijzondere historie weer zichtbaar te maken in het landschap. En op zaterdag 4 juli wordt de geschiedenis tot leven gebracht tijdens de Ontdekdag!

Op 4 juli kan iedereen onder begeleiding van gidsen het verhaal van de Ommerschans beleven. Onderweg ontmoet men historische figuren die de bezoeker meenemen in de geschiedenis. Daarnaast kan men onder begeleiding van archeologen zelf meewerken aan het opgraven van muurresten van het oude Hospitaal en kunnen de kinderen met een metaaldetector op zoek gaan naar verborgen schatten. Natuurlijk is er de gelegenheid om in bijpassende sfeer te genieten van een kopje soep uit de grote ketel en wordt er boven het vuur brood gebakken.

Kortom, een dagje unieke geschiedenis beleven in de Ommerschans! De Ontdekdag is gratis toegankelijk en wordt gehouden op zaterdag 4 juli a.s. van 10.00 tot 15.00 uur. Verzamelpunt is Balkerweg 72 in Vinkenbuurt. De laatste groep vertrekt rond 14.00 uur.


Informatieavond Nominatie Werelderfgoed

U hebt via de media wellicht vernomen dat er de nodige ontwikkelingen zijn omtrent de Nominatie voor Werelderfgoed Unesco.
Het kabinet heeft een besluit genomen. De regering heeft ons prioriteit gegeven. Dat wil zeggen dat we wellicht in 2018 deze status kunnen verkrijgen. Precies 200 jaar na de oprichting van de Maatschappij van Weldadigheid.
Maar ook voor de Ommerschans zijn er de nodige ontwikkelingen. Er is een convenant, op initiatief van onze Vereniging, ondertekend door vijf partijen.
Om u volledig te informeren omtrent al deze ontwikkelingen nodigen we u van harte uit voor een extra ledenvergadering.

Datum: 9 juli 2015
Locatie: Familie Hiemstra, Balkerweg 72, Ommerschans
Aanvang: 20.00 uur

We willen u dan graag informeren omtrent de laatste stand van zaken.


Register overledenen

Nieuw op onze website is het register van overledenen in de Ommerschans.
Indien u op zoek bent naar familieleden die mogelijk in de ommerschans begraven zijn, kunt u deze lijst raadplegen.

http://ommerschans.nl/overledenen


Nieuwsbrief 18 februari

De nieuwsbrief over de werkzaamheden in de Ommerschans. Zie de pagina Projecten.


Archeologisch onderzoek Ommerschans

De zuid-westelijke (bijna) punt van het vierkantgebouw uit de kolonietijd. De majoorswoning
De zuid-oostelijke punt van het mannenwerkverblijf. De noord-oostelijke punt van het vrouwenwerkverblijf.
De noord-westelijke punt van het mannenwerkverblijf.

Nieuws archief

Nieuws uit 2016
Nieuws uit 2014
Nieuws uit 2013

Nieuws archief 2014


Friese Waterlinie Week

In augustus organiseert Hotel Restaurant Lunia de week van de Friese Waterlinie Week.
Met behulp van cultuurhistoricus Karst Berkenbosch kunnen geïnteresseerden op verschillende manieren alles te weten komen over deze Linie.
Als schrijver van het boek Bij de bek af is Karst een echte expert.
Hij neemt u mee het gebied in en zal u als voormalig cabaretier en journalist op aantrekkelijke wijze alles over de Linie vertellen.

Hieronder het hele programma van de Friese Waterlinie Week (19-23 augustus)
Dinsdag 19 augustus 9.30 uur verzamelen in Lunia. Met de bus (met fietsenkar) naar startlocatie. Fietstocht van Zwartendijksterschans naar Lunia. 45 km.
Woensdag 20 augustus 10.00 uur verzamelen op het parkeerterrein van Staatsbosbeheer aan de Pieter Stuyvesantweg in Nijetrijne. Vaar- en wandeltocht door de Rottige Meente.
Donderdag 21 augustus 11.00uur verzamelen in Lunia. Na een inleidend verhaal vertrekken we op eigen gelegenheid naar Steenwijk. Bezoek museum en stadswandeling in Steenwijk, waar de troepen van Bommen Berend waren gelegerd.
Vrijdag 22 augustus 9.00uur verzamelen. Bustocht door het hele gebied van de Friese Waterlinie.
Zaterdag 23 augustus 9.30 uur fietsen vanaf Kuinre naar Lunia. Fiets in fietskar, vervoer per bus naar startlocatie. Tocht is 45km.
Op zaterdagavond 23 augustus wordt de feestweek afgesloten met een Middeleeuwse bbq en passende muziek.

Voor meer informatie: http://www.lunia.nl/


Wandelen met gids

Indien u met een kleine groep door de Ommerschans of het Reestdal wilt wandelen onder begeleiding van een gids kan u zich op de onderstaande website aanmelden.
Bij deze wandeling kan u ook een demonstratie smeden bijwonen.
Voor meer informatie kunt u terecht op de website van Tineke Poortman.
http://www.wandelenmetgids.nl/ijzer-vuur.php


Boekje "de Ommerschans"

Het boekje "de Ommerschans" van onze vereniging is uitgekomen.
Het is te verkrijgen via de vereniging, de kosten zijn 9,00 euro (incl. verzendskosten).
Leden van de vereniging krijgen het boekje gratis.
Indien u het boekje wilt aanschaffen kunt u contact opnemen via de contactpagina met als onderwerp 'Boek bestellen'.

Nieuws archief

Nieuws uit 2016
Nieuws uit 2015
Nieuws uit 2013

Nieuws archief 2013

Lezing boek Wil Schackmann

Op dinsdag 24 september 2013 is er een lezingsavond georganiseerd met als thema het boek van Wil Schackmann 'De bedelaarskolonie'.
Locatie: de Veldzichthoeve (Ommerweg 67, Balkbrug)
Tijd: 19.30 (ontvangst) 20.00 (aanvang lezing)
Voor meer informatie: klik hier


Boek van Wil Schackmann verschenen

Het boek van Wil Schackmann `De Bedelaarskolonie: het eerste landelijk gesticht voor luilevende armen`, is uitgebracht en wordt op zondag 26 mei tijdens de Koloniedag in Frederiksoord gepresenteerd. Voor meer informatie, klik hier.


Nieuws archief

Nieuws uit 2016
Nieuws uit 2015
Nieuws uit 2014

Nieuws archief 2012

Vereniging

De Ommerschans is een uniek gebied in de gemeenten Ommen en Hardenberg met een kleurrijke en interessante historie. Het gebied ligt in de gemeenten Ommen en Hardenberg.

Om dit mooie gebied voor de toekomst te behouden, maar ook leefbaar te houden en de informatie over de Ommerschans breder uit te dragen is op 18 december 2001 de Vereniging De Ommerschans opgericht.

Doelstelling

De vereniging heeft ten doel het behoud en de verbetering van de landschappelijke aspecten en cultuur historische elementen van de Ommerschans, waarbij tevens wordt uitgegaan van de informatieve en educatieve waarde van het gebied.

Zij tracht dit doel te bereiken door:

- het als belangenorganisatie aanspreekpunt te zijn voor gemeenten, provincie, Staatsbosbeheer, waterschap, het Oversticht en anderen

- het, waar mogelijk mede organiseren van het onderhoud van het gebied

- het op kleinschalige wijze ontsluiten van het gebied

- het verrichten of laten verrichten van onderzoek en/of studie 's

- het organiseren van educatieve programma's

- het meer bekend maken van de waarde van het gebied bij het publiek

- alle overige wettige middelen welke bevorderlijk kunnen zijn voor de verwezenlijking van de doelstelling.

Werkwijze

Praktisch zoeken naar een manier om cultuurhistorische- en landschapselementen te verbeteren en te behouden.

Opstellen van o.a. educatieve programma's, publicaties, rondleidingen, uitgave van een historisch boekje om de Ommerschans meer bekendheid te geven en de historische-, culturele- en landschappelijke waarden van de Ommerschans zo goed mogelijk uit te dragen.

Bestuur

Voorzitter: Cisca Joldersma
Secretaris: Henriette Dokter
Penningmeester: Jan Smits
Bestuurslid: William Janssen
Bestuurslid: Rob Annink

Werkgroepen

Lid worden

Informatieboekje

Boekje "de Ommerschans"

Het boekje "de Ommerschans" van onze vereniging is uitgekomen.
Het is te verkrijgen via de vereniging, de kosten zijn 9,00 euro (incl. verzendskosten).
Leden van de vereniging krijgen het boekje gratis.
Indien u het boekje wilt aanschaffen kunt u contact opnemen via de contactpagina met als onderwerp 'Boek bestellen'.

Agenda 2023

Rondwandeling met gids door het historisch gebied de Ommerschans

Vereniging de Ommerschans start weer met de maandelijkse rondwandelingen met gids door het mooie, historische en daarom unieke gebied de Ommerschans. Wandel je ook mee?
In de anderhalve durende wandeling vertelt de gids over de geschiedenis van het unieke gebied. Met onder meer verhalen over het zwaard van Ommerschans( dat te zien is in het Rijksmuseum van Oudheden te Leiden), de muiterij op de schans, de overval door de patriotten. Ook wordt er veel aandacht besteed aan de ruim 700 ha grote straf-en bedelaarskolonie Ommerschans. Je hoort niet alleen de historische feiten, maar ook verhalen over de bewoners en de dagelijkse gang van zaken op de kolonie. De gids vertelt ook over de geschiedenis van CTP Veldzicht in Balkbrug die zijn oorsprong vindt in de kolonie Ommerschans. Hoor hoe het dorp Balkbrug onlosmakelijk verbonden is met Ommerschans.

Rondwandelingen
- 22 januari
- 26 februari
- 26 maart
- 23 april
- 28 mei
- 25 juni
- 23 juli
- 27 augustus
- 24 september
- 22 oktober
- 26 november

De start is om 14.00 uur op de parkeerplaats, bij het kanon, in hartje Ommerschans.
De kosten zijn 5 euro per persoon. Basisschoolleerlingen en leden van de vereniging wandelen gratis mee.

Vooraf aanmelden via info@ommerschans.nl.
Wilt u met een grote groep komen? Dan kunnen we ook in overleg rondleidingen afspreken op een ander moment. Laat u zich informeren over de mogelijkheden.

Toegangsprijzen
€ 5,00 pp, er is geen mogelijkheid om te pinnen


Agenda archief

Lezing: "Dagelijks leven in het bedelaarsgesticht de Ommerschans"

Datum: 10 november 2016
Inloop: 19.45 uur
Aanvang: 20.00 uur
Locatie: Reestkerk Oud Avereest
Adres: Oud Avereest 5, Balkbrug

Meer informatie: [Nieuws]

Rondwandelingen 2016

Rondwandelingen 2016 in de Ommerschans:

Zondagmiddag 20 maart: start 14.30 uur
Zondagmiddag 17 april: start 14.30 uur
Zondagmiddag 22 mei: start 14.30 uur
Zondagmiddag 26 juni: start 14.30 uur
Donderdagavond 14 juli: start 19.00 uur
Donderdagavond 28 juli: start 19.00 uur
Zondagmiddag 21 augustus: start 14.30 uur
Zondagmiddag 11 september: start 14.30 uur

Locatie: Hoeve no 4, familie Hiemstra, Balkerweg 72 Ommerschans
De kosten voor de rondwandeling bedragen vijf euro per persoon inclusief koffie/thee.

Beleefdag Ommerschans

Datum: 31 oktober 2015
Aanvang: 13.00 uur tot 16.00 uur
Locatie: Boerderij Veldzichthoeve, Balkerweg 80, Ommerschans

Ontdekdag in de Ommerschans

Beleef onder leiding van gidsen het verhaal van de Ommerschans of graaf mee met de archeologen naar de fundamenten van de Ommerschans.

Datum: 4 juli
Aanvang: 10.00 uur
Locatie: Familie Hiemstra, Balkerweg 72, Vinkenbuurt

Rondwandelingen met gids - Ommerschans

Datum: Zondag 14 juni
Aanvang: 14.30 uur

Datum: Woensdag 5 augustus
Aanvang: 19.30 uur

Datum: Zondag 6 september
Aanvang: 14.30 uur

Avondwandeling

5 augustus - 19.30 uur

Algemene ledenvergadering

29 oktober - 20.00 uur

Vrijwilligersdagen

Dit jaar staan er weer enkele leuke en gezellige vrijwilligersdagen gepland.
Wilt u ook meehelpen ?

21 maart - 8.30 uur
24 oktober - 8.30 uur
14 november - 8.30 uur
En verder

Informatie over verschillende activiteiten waaronder; een natuurbelevingsdag, Schep-een-Schansdag, archeologiedag vind u binnenkort op deze pagina.

Oranje Fonds

Het Oranje Fonds organiseert samen met duizenden organisaties in het land NLdoet; de grootste vrijwilligersactie van Nederland. NLdoet zet vrijwillige inzet in de spotlights en stimuleert iedereen om een dag(deel) de handen uit de mouwen te steken. De afgelopen 10 jaar zijn er maar liefst 40.000 klussen geklaard en hebben 1,5 miljoen mensen deelgenomen.
Vereniging de Ommerschans heeft zich aangemeld voor 21 maart met de klus; snoeien en opruimen van de begraafplaats Ommerschans.
Aanmelden kan via de website NLdoet.nl, locatie Vinkenbuurt.

Presentaties

Ook verzorgen wij presentaties. Mocht u hierin geïnteresseerd zijn, neem dan gerust contact met ons op en vraag naar de mogelijkheden hiervoor. Verder zullen we dit jaar ons richten op het participatieproject. Elders op deze website staat hier over meer vermeld.

Agenda huidig

Projecten

Koloniën van Weldadigheid
Één geschiedenis, vijf verhalen

Visiedocument de Ommerschans
De Stichting Participatie Ommerschans is opgezet om dit visiedocument te realiseren.

Unesco rapport

begraafplaats Ommerschans

De Verdedigingsschans

Voor de Noordelijke Nederlanden is 1591 een belangrijk jaar in de Tachtigjarige Oorlog als Zutphen, Deventer, Delfzijl, Hulst, Nijmegen, Steenwijk, Coevorden en Geertruidenberg op de Spanjaarden wordt heroverd, uiteindelijk valt in 1594 ook de stad Groningen. Stad en Ommelanden worden daarop als volwaardig lid opgenomen in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. In 1596 nemen de Groningers het besluit om de grenzen van het gewest beter te gaan beschermen. Coevorden, Boertange en Bellingwolde worden gefortificeerd. De zuidgrens tussen Coevorden en Meppel blijft grotendeels onbeschermd, maar dat was gezien de natuurlijke gesteldheid van het terrein (een groot moerassig veengebied) te begrijpen. Wel wordt rond 1600 bij een passage in het veen het Nieuwe Retranchement van Over-Reest gebouwd.

In 1625 lijdt het platteland van Overijssel sterk onder de plundertochten van graaf Hendrik van den Bergh, legeraanvoerder in Spaanse dienst. De angst bestaat dat hij naar het noorden zal oprukken en daarbij gebruik gaat maken van de zomerweg die door de venen van het Overijsselse Ommen naar het Drentse Zuidwolde loopt. Op kosten van Groningen en Friesland wordt daarom langs deze weg een nieuwe schans gebouwd, waarmee men denkt het Noorden voldoende beschermd te hebben. Het even noordelijker gelegen retranchement van Avereest wordt gaandeweg verlaten. De nieuw gebouwde schans beslaat een vierkant met aan de Ommense kant drie punten (bastions) en daarvoor een wal. Rond 1670 wordt zij verder versterkt met het oog op de hachelijke situatie waarin de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden begint te verkeren. Het mag echter alles niet baten: na de val van Deventer in juni 1672 trekt een groot gedeelte van de troepen van Bernard van Galen, de bisschop van Munster, naar Ommen en bezet vandaaruit de schans. Dat gebeurt zonder slag of stoot, de verdediging, die bestaat uit 146 musketiers en 55 piekdragers, vlucht bij het zien van de vijand naar het noorden. Lang duurt de bezetting niet; aan het einde van het jaar wordt Van Galen gedwongen onze gewesten te verlaten.

Vanaf dat moment, nadat de Republiek met de diverse tegenstanders vrede heeft gesloten, neemt de militaire betekenis van de schans af. Er blijft een bezettingsmacht aanwezig, maar die heeft meer te stellen met de plaatselijke bevolking dan met militaire opponenten. Zo is het bijvoorbeeld de inwoners van Ommen niet toegestaan om in de omgeving van de vestingwerken het veen te bewerken of boekweit te zaaien; hetgeen de gemoederen in Ommen hoog doet oplaaien. In 1679 komt het tot een opstand, ze halen tijdelijk hun recht, maar als vanaf 1686 leidijken worden aangelegd, die men op zoveel passen afstand niet eens mag benaderen, is de maat vol. Pas in 1715 zien ze de kans schoon om verhaal te halen. In dat jaar heeft de Raad van State namelijk besloten om de Ommerschans te ontruimen. Commandant Majoor Moespas is het echter toegestaan om er te blijven wonen, waarbij hij tevens het vruchtgebruik zal blijven genieten van de tuinen en weiden die bij de schans behoren. Dat pikken de Ommenaren niet: de burgerij wordt bijeengeroepen en de commandant wordt (tijdelijk) verjaagd.

Pas in 1740 komt de schans weer in militaire handen, dan wordt zij vergroot volgens het Nieuw-Nederlands Stelsel met vier bastions, vier ravelijnen, een dubbele gracht en een bedekte weg.

Het is dan echter geen verdedigingsschans meer, maar een van de grote munitieopslagplaatsen van Nederland: 's Lands Magazijnen. Deze worden op 12 juni 1787 overvallen door de burgermilities van Zwolle, Kampen en Vollehove, die er de wapens komen “halen”, die zij nodig hebben voor hun strijd tegen de regenten. Commandant Gerard Prins houdt dapper stand, maar na een dag moet hij de sleutel van de magazijnen afgeven, de overvallers hebben maar liefst een week nodig en veertig karren om hun buit naar Ommen te vervoeren, waar het verscheept wordt voor de tocht naar de respectievelijke thuishavens. De schans is daarna nog bijna acht jaar bezet geweest tot aan het begin van de Franse tijd; de Bataafse Republiek. In 1819 wordt het terrein in bruikleen gegeven aan de Maatschappij van Weldadigheid, die er de bedelaarskolonie Ommerschans (700-900 ha.) vestigt.

De Verdedigingsschans

Voor de Noordelijke Nederlanden is 1591 een belangrijk jaar in de Tachtigjarige Oorlog als Zutphen, Deventer, Delfzijl, Hulst, Nijmegen, Steenwijk, Coevorden en Geertruidenberg op de Spanjaarden wordt heroverd, uiteindelijk valt in 1594 ook de stad Groningen. Stad en Ommelanden worden daarop als volwaardig lid opgenomen in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. In 1596 nemen de Groningers het besluit om de grenzen van het gewest beter te gaan beschermen. Coevorden, Boertange en Bellingwolde worden gefortificeerd. De zuidgrens tussen Coevorden en Meppel blijft grotendeels onbeschermd, maar dat was gezien de natuurlijke gesteldheid van het terrein (een groot moerassig veengebied) te begrijpen. Wel wordt rond 1600 bij een passage in het veen het Nieuwe Retranchement van Over-Reest gebouwd.

In 1625 lijdt het platteland van Overijssel sterk onder de plundertochten van graaf Hendrik van den Bergh, legeraanvoerder in Spaanse dienst. De angst bestaat dat hij naar het noorden zal oprukken en daarbij gebruik gaat maken van de zomerweg die door de venen van het Overijsselse Ommen naar het Drentse Zuidwolde loopt. Op kosten van Groningen en Friesland wordt daarom langs deze weg een nieuwe schans gebouwd, waarmee men denkt het Noorden voldoende beschermd te hebben. Het even noordelijker gelegen retranchement van Avereest wordt gaandeweg verlaten. De nieuw gebouwde schans beslaat een vierkant met aan de Ommense kant drie punten (bastions) en daarvoor een wal. Rond 1670 wordt zij verder versterkt met het oog op de hachelijke situatie waarin de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden begint te verkeren. Het mag echter alles niet baten: na de val van Deventer in juni 1672 trekt een groot gedeelte van de troepen van Bernard van Galen, de bisschop van Munster, naar Ommen en bezet vandaaruit de schans. Dat gebeurt zonder slag of stoot, de verdediging, die bestaat uit 146 musketiers en 55 piekdragers, vlucht bij het zien van de vijand naar het noorden. Lang duurt de bezetting niet; aan het einde van het jaar wordt Van Galen gedwongen onze gewesten te verlaten.

Vanaf dat moment, nadat de Republiek met de diverse tegenstanders vrede heeft gesloten, neemt de militaire betekenis van de schans af. Er blijft een bezettingsmacht aanwezig, maar die heeft meer te stellen met de plaatselijke bevolking dan met militaire opponenten. Zo is het bijvoorbeeld de inwoners van Ommen niet toegestaan om in de omgeving van de vestingwerken het veen te bewerken of boekweit te zaaien; hetgeen de gemoederen in Ommen hoog doet oplaaien. In 1679 komt het tot een opstand, ze halen tijdelijk hun recht, maar als vanaf 1686 leidijken worden aangelegd, die men op zoveel passen afstand niet eens mag benaderen, is de maat vol. Pas in 1715 zien ze de kans schoon om verhaal te halen. In dat jaar heeft de Raad van State namelijk besloten om de Ommerschans te ontruimen. Commandant Majoor Moespas is het echter toegestaan om er te blijven wonen, waarbij hij tevens het vruchtgebruik zal blijven genieten van de tuinen en weiden die bij de schans behoren. Dat pikken de Ommenaren niet: de burgerij wordt bijeengeroepen en de commandant wordt (tijdelijk) verjaagd.

Pas in 1740 komt de schans weer in militaire handen, dan wordt zij vergroot volgens het Nieuw-Nederlands Stelsel met vier bastions, vier ravelijnen, een dubbele gracht en een bedekte weg.

Het is dan echter geen verdedigingsschans meer, maar een van de grote munitieopslagplaatsen van Nederland: 's Lands Magazijnen. Deze worden op 12 juni 1787 overvallen door de burgermilities van Zwolle, Kampen en Vollehove, die er de wapens komen “halen”, die zij nodig hebben voor hun strijd tegen de regenten. Commandant Gerard Prins houdt dapper stand, maar na een dag moet hij de sleutel van de magazijnen afgeven, de overvallers hebben maar liefst een week nodig en veertig karren om hun buit naar Ommen te vervoeren, waar het verscheept wordt voor de tocht naar de respectievelijke thuishavens. De schans is daarna nog bijna acht jaar bezet geweest tot aan het begin van de Franse tijd; de Bataafse Republiek. In 1819 wordt het terrein in bruikleen gegeven aan de Maatschappij van Weldadigheid, die er de bedelaarskolonie Ommerschans (700-900 ha.) vestigt.

De bedelaarskolonie

In de negentiende eeuw krijgt de Ommerschans , die voor die tijd een fortificatie ter bescherming van de zuidgrenzen van Groningen, Friesland en Drente is geweest, een nieuwe bestemming. In 1818 is op initiatief van Johannes van den Bosch de Maatschappij van Weldadigheid opgericht met als doel om het groeiende aantal paupers, bedelaars, landlopers, vondelingen, wezen, op te voeden tot zedelijkheid en een bestaan te laten opbouwen in zogenaamde landbouwkolonies.

Met subsidie van Koning Willem I worden de eerste kolonies gesticht op de woeste gronden in Zuid-Oost Friesland, Zuid-West Drenthe en het noorden van Overijssel. Daar ontstaan de kolonies Frederiksoord, Willemsoord en Wilhelminaoord. Kenmerk van deze drie kolonies is dat men daar -weliswaar onder toezicht-, in betrekkelijke vrijheid zelfstandig kleinschalige landbouw kan uitoefenen. De kolonies krijgen echter ook te maken met lieden die niet willen of kunnen werken. Voor hen bedenkt men een veel strengere kolonievorm, namelijk een waarin men niet vrij is en onder dwang arbeid moet verrichten.

Er wordt wel eens anders beweerd, maar de Ommerschans is de eerste en in het begin de grootste dwangkolonie van de Maatschappij. In 1824 komt in Merksplas (toen de Zuidelijke Nederlanden) een veel groter bedelaarsgesticht gereed van de Zuidelijke Maatschappij van Weldadigheid, deze staat onder hetzelfde bestuur als de Noordelijke Maatschappij.

Veenhuizen (in 1823 klaar) is gebouwd als wezengesticht, nadat de Maatschappij met de regering zgn. wezencontracten heeft afgesloten. Als de drie gestichten voor wezen niet vol komen, bestemt men een gesticht tot bedelaarsverblijf. Het bedelaarsgesticht Ommerschans komt in 1820 gereed. Centraal staat het hoofdgebouw, een twee verdiepingen tellend kloosterachtig vierkant gebouw met een grote binnenplaats en met blinde buitenmuren van 100/120 meter elk. Op de hoeken bevinden zich de verblijven van de zaalbeheerders, deze hebben wel ramen. Het hoofdgebouw is bedoeld voor 1200-1500 bedelaars, die in dertig zalen van 40 á 50 personen zijn ondergebracht, naar sekse gescheiden. Over de binnenplaats is een houten hek aangebracht, waarlangs wachters patrouilleren. Op de binnenplaats, maar ook in een reeks van bijgebouwen, zijn werkplaatsen ingericht waarin de arbeid moet worden verricht. Het gaat daarbij om spinnen, naaien, weven, breien en verstellen voor vrouwen en om klompen, schoenen en kleren te maken voor mannen. Ook is er een smederij, een touwslagerij, een spijkermakerij en een timmerwerkplaats. Er is een grote juteweverij met 100 weefgetouwen voor het vervaardigen van koffiebalen.Vanwege het ontsnappingsgevaar is het complex met een gracht omgeven. Buiten de gracht liggen boerderijen (uiteindelijk 21) waar men, onder geleide van soldaten, landarbeid verricht.

De beloning voor arbeid is nominaal fl. 1.50 per week. Daarvan wordt fl. 1,- ingehouden voor kost en werkkleding. De overige 50 cent wordt uitbetaald in bonnen (later OS geld), die buiten het gesticht geen waarde hebben en dus alleen te besteden zijn in de winkel van het gesticht. Hiervan moet men ook een extra maaltijd kopen, naast de ene warme (slechte) maaltijd per dag die iedereen krijgt. Wie niet in staat is om te werken, wordt gekort op zijn uitkering; wie extra werk kan verzetten, heeft de mogelijkheid om meer dan fl. 1.50 te verdienen. Wie op deze wijze meer dan fl. 25,- heeft weten te sparen (oververdienste!) kan in aanmerking komen om ontslagen te worden uit het gesticht.

Ofschoon de kolonies opgericht zijn ter verheffing en beschaving van arme lieden, heeft ze deze pretentie maar zeer gedeeltelijk kunnen waarmaken. Zo ook in de Ommerschans, er is een schooltje annex onderwijzerswoning op het terrein, maar omdat ook kinderen (vanaf 8 jaar) geacht worden geld te verdienen en dus te werken, komt er van schoolgaan niet veel. Ook met de beoogde zedelijke verheffing is het droevig gesteld: het aangebrachte hek tussen de mannen- en vrouwenverblijven, ook echtparen zijn van elkaar gescheiden, heeft geen enkel effect, volgens bezoekers van het gesticht zijn de meeste meisjes en vrouwen zwanger (zie voetreizen van Van Lennep en Van Hoogendorp).

Aangezien het aantal overplaatsingen uit de “vrije” kolonies en opsturing uit de steden achterblijft bij de prognoses, wordt al snel een actiever beleid gevoerd om bedelaars naar de Ommerschans te krijgen. In 1823 looft de overheid een premie van fl. 40,- uit voor iedere “bedelaar” die naar de schans wordt gezonden. Vanaf die tijd zit het gesticht tjokvol, meer dan 2000 mensen verblijven er dan. Inmiddels zijn de wezengestichten in Veenhuizen klaar en men ziet zich genoodzaakt om 1 gesticht te bestemmen voor bedelaars, zodat de Ommerschans meer "lucht" krijgt.

Financieel blijken de kolonies van de Maatschappij van Weldadigheid niet op eigen benen te kunnen staan. Nadat Koning Willem I persoonlijk meerdere keren donaties heeft gegeven (overigens uit de schatkist), wordt in 1859 het beheer van Veenhuizen en Ommerschans door de regering overgenomen. Dit zijn dan officieel 's Rijks Bedelaarsgestichten. In 1890 wordt de Ommerschans opgeheven, vanaf 1870 verblijven er al geen vrouwen en meisjes meer. De gebouwen worden voor afbraak verkocht. Sommige boerderijen worden verkocht aan de bewoners, andere worden, samen met grote stukken grond, enige tijd later gevoegd bij ‘Veldzicht', een opvoedingsgesticht voor jongens dat in 1894 is opgericht.

Veldzicht

Financiën

Lidmaatschap en financieel beheer

Het is mogelijk om lid te worden van de Vereniging de Ommerschans.
Het lidmaatschapsjaar loopt van januari-december.

De contributie bedraagt voor een hoofdlid € 15,-. Voor elk volgend lid, jeugd (t/m 16) en 65ers is de bijdrage € 10,- per jaar.
Men kan donateur worden vanaf € 15,-.

Bij voorkeur wensen wij graag uw contributie via automatische incasso, hierbij het formulier: download

Opzeggingen dienen schriftelijk te geschieden vóór 1 oktober voorafgaande aan het lidmaatschapsjaar.


Beleidsplan
Klik hier om het beleidsplan te downloaden.

Beloningsbeleid: De bestuursleden ontvangen voor hun werkzaamheden geen beloning, noch een onkostenvergoeding.
Er zijn geen werknemers in dienst van de vereniging.

RSIN nummer: 8136.26.377
KVK nummer: 05069626


Jaarverslag 2021
Overzicht jaarrekening 2021
Jaarverslag 2020
Overzicht jaarrekening 2020
Jaarverslag 2019
Overzicht jaarrekening 2019
Jaarverslag 2018
Overzicht jaarrekening 2018
Jaarverslag 2017
Overzicht jaarrekening 2017
Jaarverslag 2016
Overzicht jaarrekening 2016
Balans en overzicht Jaarrekening 2015
Balans en overzicht Jaarrekening 2014

Wilt u ons werk ondersteunen b.v. met een gift, sponsoring of een advertentie in ons boekje, dan is uw bijdrage bijzonder welkom op Rek.nr. NL53RABO0312968922 t.n.v. Vereniging De Ommerschans onder vermelding van de doelstelling van uw bijdrage.

Contact

Wilt u meer weten van Vereniging De Ommerschans of wilt u een rondwandeling door het gebied?
Wilt u meer informatie over de Ommerschans of wilt u een boekje bestellen á € 9,00 (inclusief verzendkosten)?

Neem dan gerust contact met ons op via het onderstaande formulier of onze contactgegevens.

E-mail: info@ommerschans.nl

Ommerschans spel
Om het bordspel over de ommerschans te bestellen, vul het onderstaande formulier in met als onderwerp: Spel bestellen, of lees meer.

Contact
Uw bericht is verzonden.
Naam:
E-mail adres:
Onderwerp:
Bericht:

Locatie

Weblinks


Koloniën Van Weldadigheid
Frederiksoord
Wortel/Merksplas
Rijksmonumentenzorg
Staatsbosbeheer
Natuurlijk Ommen
Historische Kring Ommen
Historische Vereniging Avereest
MijnStadMijnDorp

Stamboomonderzoek
Bonmama.nl
Drents Archief Assen - Zoekwijzer armenkoloniën

Sitemap

Volgt spoedig.